Türkiye’de özellikle kanser tedavisi gören hastalarda nötropeni vakalarının arttığına dikkat çeken Çocuk Hematolojisi Uzmanı Prof. Dr. Betül Tavil, bağışıklık sisteminin tamamen savunmasız kaldığı bu dönemde enfeksiyonların hızla ilerleyebileceğini söyledi. Tavil, “Nötrofil sayısı düştüğünde vücut bakterilere karşı adeta çıplak kalır” diyerek uyarıda bulundu.
Son dönemde hem kemoterapi alan hastalarda hem de viral enfeksiyonlar sonrası nötropeniye daha sık rastlandığını belirten Tavil, durumun ciddiyetine şu sözlerle vurgu yaptı:
“38 derece ateş + düşük nötrofil varsa, bu bir tıbbi acildir”
Prof. Dr. Tavil, febril nötropeni olarak bilinen tabloya ilişkin şu değerlendirmeleri yaptı:
“Hastanın ateşi 38°C’nin üzerine çıkmışsa ve nötrofil sayısı 500/mm³’ün altındaysa, dakikalar bile önemlidir. Bu durumda geniş spektrumlu antibiyotik tedavisi gecikmeden başlanmalıdır. Tedavideki her gecikme enfeksiyonun yayılma riskini artırır.”
Nötropeninin nedenlerine de değinen Tavil, kemoterapi, kemik iliği nakli, bazı ilaçlar, otoimmün süreçler ve viral enfeksiyonların en sık görülen sebepler arasında olduğunu belirtti.
“İlaçlara bağlı nötropeni toplumda beklenenden daha yaygın”
Prof. Dr. Tavil, özellikle antibiyotikler, antitiroid ilaçlar, epilepsi ve psikiyatri ilaçlarının bazı kişilerde ciddi nötrofil düşüklüğüne yol açabileceğini hatırlatarak şunları söyledi:
“Hastaların kullandıkları ilaçları hekimleriyle düzenli paylaşmaları hayati öneme sahiptir. Bazı ilaçların yan etkisi olarak gelişen nötropeni fark edilmezse ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.”
En yüksek risk grubu: Kemoterapi ve kemik iliği nakli sonrası dönem
Tavil, kemik iliğinin baskılandığı bu süreçlerde enfeksiyonların hızla gelişebildiğini vurgulayarak şu bilgileri aktardı:
- Kemoterapi sonrası oluşan kemik iliği baskılanması
- Allojenik veya otolog kemik iliği nakli sonrası iyileşme dönemi
- Aplastik anemi ve MDS gibi kemik iliği yetmezlikleri
“Bu grupta ateşli nötropeni sık görülür. Hastaların yakın takibi, izolasyon ve hijyen kurallarına hassasiyetle uyulması gerekir.” dedi.
“El hijyeni ve izolasyon, tedavinin ayrılmaz parçasıdır”
Prof. Dr. Betül Tavil, nötropenik hastaların hayatını korumak için sadece tedavinin değil, korunmanın da en az tedavi kadar önemli olduğunu belirterek şu önerilerde bulundu:
- Kalabalık ve kapalı alanlardan uzak durulmalı
- El hijyeni titizlikle sağlanmalı
- Gerekirse antibiyotik ve antifungal profilaksi uygulanmalı
- Ateş ve enfeksiyon belirtileri gecikmeden sağlık kuruluşuna bildirilmelidir
Tavil son olarak, “Nötropeni çoğu zaman sessiz ilerler ancak enfeksiyon başladığında çok hızlı ciddileşebilir. Hastaların ve ailelerin en küçük ateş yükselmesini bile ciddiye almaları gerekir.” ifadelerini kullanarak uyardı.
