Cinsellik, bireyin hem fiziksel hem de psikolojik sağlığını doğrudan etkileyen önemli bir yaşam alanıdır. Ancak çeşitli nedenlerle bu doğal süreçte aksaklıklar yaşanabilir. Cinsel işlev bozuklukları, kadın ve erkek bireylerin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen; fiziksel, psikolojik ve ilişkisel sorunlara yol açabilen klinik bir durumdur. Uzman görüşlerine göre, Op. Dr. Ruhi Güngör, bu sorunların erken tanı ve tedavi ile büyük ölçüde çözülebileceğini vurgulamaktadır.
CİNSEL İŞLEV BOZUKLUKLARI NELERDİR?
Cinsel işlev bozuklukları temel olarak dört ana başlık altında toplanır:
- Cinsel İstek Bozukluğu (Libido Kaybı)
Cinsel isteğin azalması ya da tamamen ortadan kalkması durumudur. Kadınlarda ve erkeklerde görülebilir. - Uyarılma Bozuklukları
- Erkeklerde sertleşme (ereksiyon) problemi olarak görülür.
- Kadınlarda ise vajinal ıslanmanın yeterli olmaması şeklinde kendini gösterir.
- Orgazm Bozuklukları
- Orgazma ulaşamama ya da geç orgazm yaşama durumudur.
- Kadınlarda daha yaygındır.
- Erkeklerde boşalma gecikmesi veya hiç boşalamama şeklinde görülebilir.
- Ağrılı Cinsel İlişki (Disparoni) ve Vajinismus
- Kadınlarda cinsel ilişki sırasında ağrı veya istemsiz kasılmalar nedeniyle ilişkiye girilememesi.
NEDENLERİ
Cinsel işlev bozukluklarının nedenleri çok boyutludur ve genellikle biyolojik, psikolojik ve sosyal etkenlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Op. Dr. Ruhi Güngör, bu durumun sadece fiziksel değil, aynı zamanda duygusal ve sosyal yönlerinin de dikkate alınması gerektiğini belirtmektedir.
1. Fiziksel Nedenler
- Diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları
- Hormon dengesizlikleri (testosteron, östrojen eksikliği)
- Sinir sistemi hastalıkları
- İlaç yan etkileri (özellikle antidepresanlar)
- Alkol ve madde kullanımı
2. Psikolojik Nedenler
- Anksiyete (kaygı) ve depresyon
- Travmalar (çocukluk çağı cinsel istismarı, taciz vb.)
- Performans kaygısı
- Öz güven eksikliği
- İlişki problemleri
3. Sosyokültürel Faktörler
- Cinselliğe dair katı ahlaki tutumlar
- Toplumsal baskılar
- Eğitim eksikliği
- Cinsellikle ilgili yanlış bilgiler
TANISI NASIL KONUR?
Cinsel işlev bozukluklarının tanısı konulurken, hasta ile yapılan ayrıntılı görüşme en önemli adımdır. Op. Dr. Ruhi Güngör, tanı sürecinde bütüncül bir yaklaşımın benimsenmesini önermektedir.
Tanı süreci genellikle şu aşamaları içerir:
- Anamnez (Hastalık öyküsü): Hastanın genel sağlık durumu, psikolojik durumu, kullandığı ilaçlar, cinsel öyküsü detaylıca alınır.
- Fizik Muayene: Altta yatan organik bir nedenin olup olmadığı araştırılır.
- Laboratuvar Testleri: Hormon düzeyleri, şeker, kolesterol, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri yapılabilir.
- Psikolojik Değerlendirme: Gerekirse psikiyatrist desteği alınarak ruhsal bir neden araştırılır.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Tedavi, altta yatan nedene göre planlanmalıdır. Her bireyin ihtiyacı farklıdır ve kişiye özel bir yaklaşım gereklidir. Op. Dr. Ruhi Güngör, tedavi sürecinde multidisipliner bir ekip çalışmasının faydalı olacağını ifade etmektedir.
1. Medikal Tedavi
- Hormonal bozukluklar için hormon replasman tedavileri
- Sertleşme problemi için fosfodiesteraz inhibitörleri (örneğin sildenafil)
- Vajinal kuruluk için lokal östrojen kremleri
2. Psikoterapi ve Danışmanlık
- Cinsel terapi
- Bireysel psikoterapi (travma, anksiyete tedavisi)
- Çift terapisi (ilişki sorunlarına yönelik)
3. Davranışsal ve Eğitimsel Yaklaşımlar
- Cinsellik hakkında doğru bilgilendirme
- Mastürbasyon teknikleri, nefes egzersizleri, gevşeme terapileri
- Vajinismus için özel egzersizler ve desensitizasyon çalışmaları
4. Destekleyici Yöntemler
- Sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri (düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme)
- Sigara, alkol ve madde kullanımının bırakılması
- Stres yönetimi ve gevşeme teknikleri
Cinsel işlev bozuklukları, bireyin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen ancak doğru tanı ve tedaviyle büyük ölçüde düzeltilebilen sağlık sorunlarıdır. Toplumda hala bir tabu olarak görülmesi nedeniyle, birçok kişi bu sorunu paylaşmaktan çekinmektedir. Oysa ki cinsel sağlık da genel sağlık kadar önemlidir.
Op. Dr. Ruhi Güngör, cinsel işlev bozuklukları yaşayan bireylerin utanmadan, çekinmeden bir uzmana başvurmalarının sağlıklı bir yaşamın ön koşulu olduğunu hatırlatmaktadır. Cinsel sağlık, fiziksel, duygusal ve ilişkisel iyiliğin ayrılmaz bir parçasıdır.
